Kaygı Bozukluğu: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Kaygı Bozukluğu Nedir?

Kaygı (anksiyete), tehdit edici ya da gerilimli durumlara karşı verilen doğal bir reaksiyondur. Lakin bu his daima hale geldiğinde ve kişinin günlük hayatını olumsuz etkilediğinde “kaygı bozukluğu” olarak isimlendirilir. Dert bozukluğu, kişinin zihinsel, duygusal ve fizikî sıhhatini etkileyebilen yaygın bir ruhsal rahatsızlıktır.

Kaygı Bozukluğunun Türleri

1. Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu (GAD): Daima ve çok tasa duyma hali.

2. Panik Bozukluk: Ani ve ağır panik ataklarıyla kendini gösterir.

3. Toplumsal Anksiyete Bozukluğu: Toplumsal ortamlarda ağır telaş ve utanç hissi.

4. Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): Tekrarlayan niyetler ve zorlayıcı davranışlar.

5. Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB): Travmatik olaylar sonrasında ortaya çıkan ağır tasa ve flashbackler.

6. Fobiler: Muhakkak objelere yahut durumlara karşı çok dehşet (örneğin, yükseklik yahut kapalı alan korkusu).

Nedenleri

Kaygı bozukluğunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, biyolojik, ruhsal ve çevresel faktörlerin tesirli olduğu düşünülmektedir:

• Genetik Yatkınlık: Ailede telaş bozukluğu hikayesi olması riski artırabilir.

• Beyin Kimyasındaki Dengesizlik: Serotonin ve dopamin üzere nörotransmitterlerdeki düzensizlikler tasaya neden olabilir.

• Travmatik Yaşantılar: Çocukluk devri travmaları yahut yetişkinlikteki gerilimli olaylar tetikleyici olabilir.

• Kişilik Yapısı: Mükemmeliyetçi yahut çok hassas kişilikler daha yatkın olabilir.

Belirtileri

Fiziksel Belirtiler

• Süratli kalp atışı

• Terleme

• Nefes darlığı

• Kas gerginliği

• Mide problemleri

Psikolojik Belirtiler

• Daima kaygı ve korku

• Dikkat dağınıklığı

• Uyku sorunları

• Felaket senaryoları kurma

Davranışsal Belirtiler

• Kaçınma davranışları

• Toplumsal ortamlardan uzaklaşma

Tedavi Yöntemleri

1. Psikoterapi

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Telaşa neden olan niyet kalıplarını değiştirmeyi gayeler.

• Maruz Bırakma Terapisi: Telaş yaratan durumlara kademeli olarak maruz bırakılarak baş etme hünerleri geliştirilir.

2. İlaç Tedavisi

• Antidepresanlar ve anksiyolitikler, doktor kontrolünde kullanılarak semptomları hafifletebilir.

3. Mindfulness ve Gevşeme Teknikleri

• Meditasyon, nefes idmanları ve kas gevşeme teknikleri tasayı azaltmada tesirlidir.

4. Ömür Usulü Değişiklikleri

• Sistemli egzersiz

• Sağlıklı beslenme

• Kâfi uyku

• Kafein ve alkol tüketiminin sınırlandırılması

5. Takviye Grupları

Benzer tecrübeleri yaşayan bireylerle irtibat kurmak, toplumsal takviye açısından yarar sağlar.

Kaygı bozukluğu, erken fark edildiğinde ve yanlışsız metotlarla müdahale edildiğinde yönetilebilir bir durumdur. Unutulmamalıdır ki, telaş ile yalnız başa çıkmak zorunda değilsiniz; profesyonel dayanak almak hayat kalitenizi artıracaktır.