Şema Terapi Nedir?

Şema Terapi, bilişsel terapi, psikanaliz ve bağlanma teorisini birleştiren güçlü bir psikoterapi usulüdür. Jeffrey Young tarafından geliştirilen bu yaklaşım, çocukluk ve ergenlik devrinde oluşan şemaların (derin ruhsal kalıplar) yetişkinlikte nasıl sürdüğünü ve hayatımızı nasıl etkilediğini anlamamıza yardımcı olur.

Birçok insan, çocuklukta öğrendiği makul fikir ve davranış kalıplarını farkında olmadan yetişkinlikte de tekrarlar. Örneğin, sevgiyi lakin diğerlerini mutlu ederek hak ettiğini düşünen bir çocuk, yetişkinlikte daima fedakârlık yapan biri haline gelebilir.

Şemalar Nelerdir?

Şema Terapisi’ne nazaran 18 temel şema vardır. Bunlardan kimileri şunlardır:

• Terk Edilme Şeması: “Beni eninde sonunda terk edecekler.”

• Kusurluluk Şeması: “Ben gereğince yeterli değilim.”

• Başarısızlık Şeması: “Ne yaparsam yapayım başarısız olacağım.”

• Bağımlılık Şeması: “Tek başıma baş edemem.”

• Duygusal Mahrumluk Şeması: “Kimse beni sahiden sevmez ve anlamaz.”

Bu şemalar, hayatımız boyunca bağlarımızı, iş hayatımızı ve hatta kendimizle olan alakamızı etkileyebilir.

Şema Modları ve Duygusal Tepkiler

Şemalar etkin hale geldiğinde, farklı şema modları ortaya çıkabilir:

• Çocuk Modları (Örneğin, “Terk Edilmiş Çocuk” modu)

• Ebeveyn Modları (Örneğin, “Cezalandırıcı Ebeveyn” modu)

• Başa Çıkma Modları (Örneğin, “Aşırı Telafi Eden” modu)

Bu modlar, gerilimli yahut tetikleyici durumlarla nasıl başa çıktığımızı belirler. Örneğin, birisi eleştirildiğinde “Kusurluluk Şeması” tetiklenebilir ve kişi ya içe kapanarak kendini hatalar ya da saldırgan bir formda kendini savunur.

Şema Terapisi ile Değişim Mümkün mü?

Kesinlikle! Şema Terapisi, olumsuz niyet ve davranış kalıplarını fark edip değiştirmemize yardımcı olur. Terapistinizle birlikte:

1. Şemalarınızı Tanımlarsınız: Hangi fikir ve hislerin sizi etkilediğini keşfedersiniz.

2. Şemaların Kaynağını Bulursunuz: Çocukluk ve geçmiş tecrübelerinizin nasıl tesirli olduğunu anlarsınız.

3. Yeni Davranışlar Geliştirirsiniz: Sağlıklı başa çıkma stratejileri öğrenerek hayatınızdaki olumsuz döngüleri kırabilirsiniz.

Şema Terapisi ile Hayatınızı Nasıl Dönüştürebilirsiniz?

• Kendi kendinize farkındalık geliştirin: Günlük fikirlerinizi ve hislerinizi gözlemleyin.

• Olumsuz iç sesinizi sorgulayın: Kendinize “Bu niyet hakikaten gerçek mu?” diye sorun.

• Sağlıklı sonlar koyun: Oburlarının gereksinimleri kadar kendi gereksinimlerinizi da önemseyin.

• Kendi kendinize şefkat gösterin: Yanlışlarınızı affedin ve kendinize sevgiyle yaklaşın.

Sonuç: Değişim İçin Birinci Adımı Atın!

Şema Terapisi, hayatınızı derinden etkileyen kalıpları anlamanızı ve onları değiştirmenizi sağlar. Kendinizi suçlamak yerine, neden bu türlü hissettiğinizi keşfetmek için bir adım atabilirsiniz. Şayet kendinizi daima birebir olumsuz döngüler içinde buluyorsanız, bir terapist dayanağı alarak şemalarınızı dönüştürmeye başlayabilirsiniz. Unutmayın, değişim mümkün! 🌿

📌 Siz de şemalarınızı keşfetmek için bir terapistle çalışmayı düşünebilir ya da kendinizi daha güzel tanımak için Şema Terapi ile ilgili kitaplar okuyabilirsiniz.