Okullarda, önlük, üniforma üzere tek tip giysilerin kullanımdan kalkması sorun olur mu? Yıllardan beri sürdürüle gelen bir sistemin değişikliğe uğraması birçok tasayı da beraberinde getiriyor. Okullarda yönetim ve öğretmenlerin otoritesi zayıflar mı? Ekonomik gücü kâfi olmayan çocukların durumu ne olacak? Üzere..
Bilhassa ergenlik çağında tek tip giysi ile okula gidilmesinin okul yönetimlerini zorlamakta olduğunu görmekteyiz. Lakin, büsbütün kaldırılması öğrenciler ortasında otoriteye ahenk konusunda sıkıntılar yaratabilir. Bu bahsin bedeller eğitimi ile desteklenmesi gerekir. Okullarda toplumsallaşma değerli bir husus olup, toplumsallaşırken karşımızdaki kişi ile münasebetler konusunda olumluluk yaşanması gerekmektedir. Şahıslar kendilerine yakın giysi üslubunu benimsemekte ve toplumsal münasebetler daha rahat kurulabilmektedir.
Sosyo-ekonomik manada marka giyinme, markaya ulaşamama sorun yaratabilir. Lakin, bu mevzu ile ilgilenmeyen öğrenciler, şayet dersleriyle ilgililerse kendilerini rahat hissedip, kendilerini sonlandırılmış hissetmeden eğitimlerine yönelebilirler. Lakin, sosyo-ekonomik istikametten arkadaşıyla kendini kıyaslaması ve arkadaşının giysisinden geri kalmak özgüven konusunda sorun yaratabilir. Özgüveni gelişmiş çocuk için sorun olmayabilir. Özgüveni olmayan çocuk, kesinlikle arkadaşlarına uyma zorunluluğunu duyacak, dışlanmaktan çekinecektir. Bu, ergenlik çağında daha besbelli olacaktır.
Okullarda baskın karakterler kendilerini öne çıkararak, idari ve eğitimsel zahmetler yaşanabilir. “Eğitim bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir” (Ertürk, 1974, s.12).Bu nedenle bir planı programı ve disiplini vardır. Disiplin sağlanmayan yerde eğitim olmaz. Burada iç disiplin uyandırmak değerlidir. Çocuklar otokontrol sahibi olabilmelidir. Neyin gerçek neyin yanlış olduğu ile ilgili olarak davranış biçimi öğrenirken aileler ve okul dayanak olmalıdır.
Ayrıyeten, şu an çalışanları etkileyen ve hergün düşündüren bir sorun olan, ‘’bugün ne giyeceğim?’’ kanısını ve toplumsal alanda kendini tanımlama konusunda sorun yaratabileceği fikrini benimsetiyor. Okullarda kıyafet niyeti birinci vakitler öne geçecek, herkes sonraki gün nasıl şık ve dikkat alımlı olacağını düşünecek, vakit içinde bu telaşlar ortadan kalkacaktır. Geçiş periyodunda hiçbir zorluk yaşanmayacağını söylemek optimist olur. Markalar birinci vakitler herkesin ulaşmak istediği birşey olarak göze çarpsa da vakit içinde çeşitlilikten ötürü tesiri dağılıp, öğrenciler şayet o his uyandırılabiliyorsa derslerine kenetleneceklerdir. Karar verme ve kişiselleşme yetilerinin gelişmesi için hür kıyafet uygulaması dayanak olabilir. Geçiş devrinde birtakım problemlerin yaşanması mümkündür. Öğrenci okul sonrası bir aktifliğe katılabilir ve bir-iki küçük değişiklikle giysi olarak hazır halde bulunabilir. Lakin, ergenlik çağında kızlarda takı kullanımının sonluluklar içinde olması güç uygulanabilir üzere görünmekte. Giysilerde özgürlükle aksesuar kullanımı tabiatıyla doğallaşacak.
Burada en kıymetli konu ailenin tavırları ve çocuklarına bunu yansıtma ve çocuğundan gelen tesirlere nasıl ve ne biçimde reaksiyon vereceği olacaktır. Çocuğa şuur kazandırma ve okulun eğitim-öğretim yeri olduğunun kavratılması ve bunun sıcak tutulması gerekecektir.
Aileler, durumları ne olursa olsun, kendilerini ezik hissetmemeli, çocuğuna gelir dağılımında herkeste farklılıklar yaşanabileceği fikrini benimsetmelidir. Kıymetli olanın çalışarak, emek vererek, hakikat yoldan kazanmak olduğunu anlatmalı ve bu mevzunun üzerinde durmalıdırlar.
Bunun yanında çocuklar, toplumsal etkinliklere ve spora yönlendirilmeli, el maharetleri ve tamirle ilgili kurslar açılıp, çocuklar kendilerini her alanda kâfi hissedebilmeli ve dikkat bu taraflara verilmelidir. Şu açıdan da düşünmek gerekir. Her yerin ortalama belirli bir kıyafeti vardır. Vakit içinde aşırılıkları kullanan öğrenciler, toplum içinde törpülenerek, daha ortada buluşabilirler. Bunu öğrenmek için okul bir ORTAM olabilir. Çağın süratle ilerlemesi ile çocuklar ve gençler kendilerini fazla sonlandırılmış hissediyorlardı ve tüketim kalemlerinin çoğalması ve ilgi çekmesi ile herkes bir arayış içindeydi. Sonlandırmalar yeniliğini kaybetmişti ve öğrenciler bunalmıştı, uygulayıcılar zorluk yaşıyordu. Okullar, ekseriyetle, öğrenciler için hapishane özelliğini taşıyordu ve okula devamsızlık derdi ve arkadaşları ile bir ortada olabilmek maksatlı geliniyordu. Sırf kırmızı ve mavi kap kağıdı ile defter-kitap kaplandığı devirleri çoktan geçtik ve bu kadar çeşitliliğin olduğu bir periyotta buna artık direnilemiyordu. Duyulan tasalar ailelerden ve öğretmenlerden gelmekte, aileler çocuklarının isteklerini sağlayamamaktan; öğretmenler ise otorite sağlayamamaktan çekinmekte. Hür kıyafetle çocuklar büsbütün dünya insanı olmakta, herhangi bir öğretim kurumu ile bağları ortadan kalkmakta, bağımsız olmaktadırlar. Öğrencilerin okulda eski devirlere nazaran daha fazla vakit geçirdikleri düşünülürse, çocukların çocuklukları ve gençlikleri aktüel kıyafetleri giyemeden geçiyor. Çocuk, akşam okula geliyor ve kendine özel giysi mühleti en fazla 3-5 saatle sonlu; o da ekseriyetle eşofman ve pijama oluyor. Öğretim yılları düşünüldüğünde, ortalama 12 yıl, çocukluk ve ergenlik çağı tek renk ve tek model kıyafetle geçiyor.
Ortak maksatlar, falanca okullu olmak çoklukla günümüzde uzaklaşılmış kıymetlerden oldu. Öğrenci okulda bu sene varsa bir dahaki seneye yok. Öğretmen, idareci yine aynı biçimde. Kurumla bağlar zayıf. Muhakkak bir ülkü için kimse bir ortada değil. Kurum kimliğinin olması, ilişkin olmak hoş kavramlar… Aşikâr birtakım okullar bunu sürdürebiliyor. Bu okullarda da süreklilik mevcut. Çalışanların ve öğrencilerin kurumlarını benimsemesi, ismini kirletmemek, küçük düşürmemek için daima birlikte efor sarfetmesi temel.
Okullar, eğitim-öğretim alanı olduğu için giysilerde aşırılıklar dikkati dağıtıp, işi özünden uzaklaştırabilir. Değerli olan, eğitim, hayat bilgisi ve davranışlardır. Eğitimde kişinin kendini çok rahat hissetmesi, eğitimden uzaklaştırır. Örneğin, öğrenci ders çalışırken çok rahat bir sandalyede oturmamalı, yatakta ders çalışmamalıdır. Eğitimcilerin, sınıf idaresi, alan bilgisi, pedagojik formasyon, duygusal zeka, irtibat alanlarında yeteri kadar gelişmiş olmaları gerekir. Aile ile okul bağlantısı âlâ halde sağlanmış olmalı, meskenden öğretmenler için gereken takviye verilmeli, sevgi ve hürmet üzerinde durulmalıdır. Öğretmen- öğrenci bağlantılarında sıcak, lakin muhakkak aralık korunmalıdır.
ÖZNUR SİMAV
Pedagog-aile ve irtibat danışmanı
