Bipolar bozukluk kişinin kendisi için de yakınları için de karmaşık ve zorlayıcı bir seyahat olabilir, kişi anlamlandıramadığı ağır duygudurum değişiklikleri yaşar. Bazen dorukta, bazen tabanda olmak… Değerli olan, bu döngüsel durumu yavaşlatıp atakların sayısını ve şiddetini azaltarak, hastalığa karşın istikrarda kalabilmek.. hayatta onunla birlikte nasıl ilerleyeceğini öğrenmek..
Bipolar bozukluğu olan şahıslar için bu seyahat, yalnızca kendi iç dünyalarıyla değil, etraflarıyla ve toplumsal algılarla da gayret etmeyi gerektirir. Bu gayret, hakikat dayanakla yönetilebilecek, farkındalıkla şekillendirilebilecek bir süreçtir.
Bipolar Bozukluk: Bir Seyahat Hikayesi
Bipolar bozukluk yalnızca ruh halinin değişmesiyle sonlu değildir; güç düzeyleri, fikir süreçleri, uyku sistemi ve ilgiler üzere birçok alanı etkileyebilir. Manik yahut hipomanik devirlerde kişi kendini enerjik, yaratıcı ve bazen de risk almaya meyilli hissedebilirken, depresif devirlerde ağır bir çökkünlük, yorgunluk ve ümitsizlik yaşayabilir. Bu döngülerin öngörülemezliği zorlayıcı olabilir, lakin yükselme ve çökkünlük periyotlarının süreksiz olduğu şuuru, süreci daha yönetilebilir kılar. Bu dalgalanmaları anlamak, hem kişinin kendisi hem de yakın etrafı için bir yol haritası oluşturur.
Bipolar Bozukluk: Ataklar ve Ötimi Ortasındaki Döngü
Bipolar bozukluk, kronik ve döngüsel bir hastalıktır:
1. Manik yahut hipomanik devir: Kişi kendini çok enerjik, kanılarını hızlanmış, taşkın ve bazen denetimsiz hisseder. Uyku gereksinimi azalır, riskli kararlar alma eğilimi artar.
2. Depresif periyot: Ağır mutsuzluk, ümitsizlik, isteksizlik ve güç kaybı ön plandadır. Kişi günlük aktivitelerini bile yapmakta zorlanabilir.
3. Ötimik devir: Kişinin duygudurumunun istikrarda olduğu, çok yükselişler yahut çöküşler yaşamadığı, kişinin hayatını daha sağlıklı yönetebildiği, bağlarını düzenleyebildiği periyottur. Fakat bu devirler, yeni bir atağın gelmeyeceği manasına gelmez. Bu yüzden dengeyi korumak değerlidir.
Bipolar Bozuklukla Yaşamak: Dengeyi Bulmak
Farkındalık ve Kendini Tanıma: Dalgaları Evvelce Hissetmek
Bipolar bozuklukla yürüyen kişinin en büyük gücü, kendini tanımasıdır. Hangi olayların tetikleyici olduğunu bilmek, ruh halindeki değişimlere erken müdahale etmek için çok değerlidir. Yakınlar içinse, empati ve müşahede çok kıymetlidir. Sevdiğiniz kişinin ruh halinde büyük değişimler fark ettiğinizde, bunu nazikçe paylaşmak ve destekleyici olmak kıymetlidir.
1. Tertibi Sağlamak ve Rutinlere Bağlı Kalmak
Ötimi periyotlarında kazanılan sistem, yeni atakları önlemede kilit rol oynar. Uyku sistemi, beslenme ve günlük aktiviteler bipolar bozukluğun idaresinde kritiktir. Uykusuzluk, manik atakları tetikleyebilirken, sistemsiz beslenme yahut hareketsizlik depresif devirleri ağırlaştırabilir. Bu yüzden, ötimi periyotlarında bile, uyku tertibi üzere temel alışkanlıkların korunması çok kıymetlidir. Kolay üzere görünen bir günlük rutin bile istikrarda kalmak için güçlü bir araçtır.
2. Profesyonel Dayanak Almak
Bipolar bozukluk, kişinin irade gücüyle yönetilebileceği bir durum değildir. Psikiyatri doktorunun takibinde, ilaç tedavisi ve psikoterapi sürecin ayrılmaz kesimleridir. Şahsa özel bir tedavi planı oluşturmak, semptomların denetim altına alınmasını kolaylaştırır. Bu profesyonel dayanak, ötimi periyotlarının sürdürülmesini emeller, manik ve depresif devirlerin yönetilmesini sağlar. Bipolar bozukluk kronik bir durumdur ve ötimi periyotlarında de psikiyatrist dayanağı, ilaç tedavisi ve terapiye devam etmek gereklidir. Ötimi hali, ilaçları bırakmak için bir münasebet değildir; tam aksine, bu devri uzatmak için tedaviye bağlı kalmak kıymetlidir.
3. Duygusal Farkındalık Geliştirmek
Bipolar bozukluğu olan birçok kişi, ötimi periyotlarında kendini “tamamen iyileşmiş” üzere hissedebilir. Fakat bu devri şuurlu bir formda pahalandırmak, hastalık hakkında farkındalık geliştirmek ve şahsî sonlarını belirlemek uzun vadede daha sağlıklı bir seyahat sağlar. Ötimi devirlerinde kişi kendini âlâ hissedebilir, lakin bu periyodun kalıcı olması için tetikleyicileri fark etmek kıymetlidir. Uyku düzensizliği, ani his değişimleri, çok para harcama isteği yahut içe kapanma üzere belirtiler bir atak habercisi olabilir.
4. Destekleyici Bir Etraf Oluşturmak
Aile ve arkadaşlar, bipolar bozuklukla başa çıkmada değerli bir takviye alanıdır. Gerçek bireylerle bağlantı kurmak, yargılanma korkusu olmadan his ve kanıları paylaşmak süreci daha sağlıklı hale getirir. Ötimi devirleri, bu ilgileri güçlendirmek ve toplumsal çevreyi düzenlemek için düzgün bir vakittir.
5. Kendini Tanımak ve Süreci Yönetmek
Bipolar bozukluk bir kimlik değil, yalnızca hayatın bir kesimidir. Bu hastalığa sahip pek çok insan sanatta, bilimde, edebiyat dünyasında büyük muvaffakiyetler elde etmiştir. Kendi yeteneklerini ve ilgi alanlarını keşfetmek, kişinin içsel gücünü fark etmesine yardımcı olabilir. Bilhassa ötimi periyotlarında, kişinin yaratıcı ve üretken tarafları daha odaklı ve bariz olabilir. Bu periyodu, kişinin daha olumlu ve üretken bir halde geçirmesine imkan tanıyacak fırsatlar yaratmak değerlidir.
Bipolar Bozuklukla Yürümek;
Bipolar bozuklukla yürümek, bir uğraş değil, bir ahenk sürecidir. Bu seyahatte değerli olan, kendinize karşı şefkatli olmak ve her adımın değerini bilmektir.
Bu süreçte gaye, yalnızca atakları önlemek değil, birebir vakitte hayat kalitesini artırmak ve kişinin kendi potansiyelini keşfetmesine imkan tanımaktır. Bipolar bozuklukla birlikte yürümek zorluklarla dolu olabilir, lakin hakikat takviye, farkındalık ve istikrarlı adımlarla bu seyahat yönetilebilir hale gelir.
Hastalığınız kimliğiniz değildir, hayatınızın yönetebileceğiniz bir modülüdür.
Uzm. Dr. Yaprak Arslan
Psikiyatrist & Psikoterapist
