Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin ruhsal sıkıntılarına neden olan ya da bu meseleleri sürdüren fikir, his ve davranışlarını amaç alarak güzelleşme sağlamayı amaçlayan bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bu yaklaşımın “davranışçı” boyutu, bireyin gözlemlenebilen uyumsuz davranışlarını belirlemeye odaklanır ve çeşitli terapi teknikleriyle daha fonksiyonel davranışlar geliştirmesini dayanaklar. “Bilişsel” boyutu ise bireyin zihinsel süreçlerine yönelir. Terapide, bireylerin ağır ve zorlayıcı hisler yaşamalarına neden olan niyet kalıpları incelenir ve bu kanıları daha gerçekçi ve objektif bir formda değerlendirmelerine yardımcı olunur. Vakitle, bu niyet ve davranış değişimleri, bireyin yaşadığı kaygı, telaş, ıstırap, öfke, utanç üzere olumsuz hislerin azalmasına ve ruhsal âlâ oluşun artmasına katkıda bulunur.
Bilişsel Davranışçı Terapi’nin (BDT) bu kadar tanınan olmasının en büyük nedeni, birçok ruhsal sorun üzerinde tesirli olduğunun bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış olmasıdır. 1960’lardan bu yana klinik araştırmalarda incelenen BDT, günümüzde en güçlü bilimsel ispata sahip terapi ekolü olarak kabul edilmektedir.
BDT; toplumsal telaş, panik bozukluk, yaygın tasa bozukluğu, obsesif-kompulsif bozukluk, travma sonrası gerilim bozukluğu, depresyon, yeme bozuklukları ve kişilik bozuklukları üzere birçok ruhsal sorun için tesirli bir tedavi prosedürü olarak öne çıkmaktadır. Yapılan araştırmalar, bu terapinin tesirinin kalıcı olduğunu ve tedavi sonrasında problemlerin tekrarlama oranının düşük olduğunu göstermektedir.
Bu nedenle, bilimsel bilgilere dayalı olarak hazırlanan memleketler arası klinik uygulama kılavuzları, birçok ruhsal sorunun tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi’yi birinci sırada önermektedir.
Neden Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)?
Bilişsel Davranışçı Terapi’nin (BDT) öne çıkan özelliklerinden biri, “şimdi” ve “burada” odaklı olmasıdır. Yani, geçmiş ya da çocukluk periyodundan çok kişinin şu anki hayatına ve mevcut problemlerine odaklanır. Geçmişin ruhsal sıkıntıların gelişiminde rol oynayabileceğini kabul eder, fakat tedavi sürecinde temel maksat, kişinin bugününü etkileyen uyumsuz niyet ve davranış alışkanlıklarını değiştirmektir. Bu değişim, kişinin gelecekte karşılaşacağı durumlarla daha sağlıklı baş etmesine imkan tanır. Terapide öğrendiği yollar, bireyin hayat uzunluğu karşılaştığı zorluklarla tesirli bir formda baş etmesine yardımcı olur.
BDT’nin bir öbür değerli özelliği, terapist ve danışanın iş birliği içinde, eşit derecede etkin bir formda çalışmasıdır. Terapist ve danışan, değiştirilmesi gereken niyet ve davranışları birlikte belirler ve uygulanacak usulleri birlikte planlar.
Davranış terapileri genel olarak kişisel danışanların tedavisinde bilimsel bir yaklaşımı benimser. Terapistler, usullerini hem uygulanabilir hem de tesirli hale getirmek için net ve kesin tanımlamalar yapar. Danışanın kıymetlendirilmesi, tedavi maksatlarının oluşturulması, terapi planı ve güzelleşmenin kıymetlendirilmesi evreleri sistematik bir biçimde yapılır. Terapi sürecinde kullanılan metotlar, bilimsel delillerle desteklenen tekniklerden seçilir ve daima olarak kıymetlendirilir.
Terapinin başlangıcında, sürecinde ve sonunda yapılan değerlendirmelerle danışanın terapiden ne kadar yarar sağladığı ölçülür. Şayet beklenen ilerleme kaydedilmezse, terapi planında değişiklik yapılır ve süreç tekrar düzenlenir. Terapinin sonunda, danışanın düzgünlük halinin devam edip etmediği de takip edilerek tedavi aktifliği teminat altına alınır.
